Doğu Bayazıt - İshak Paşa Sarayı

“Ağrı Dağı’nın yamacında.. dört bin iki yüz metrede bir göl var, adına Küp gölü derler. Göl bir harman yeri büyüklüğünde. Çok derinlerde. Göl değil bir kuyu. Gölün dört bir yanı, yani kuyunun ağzı, fırdolayı kırmızı, keskin, bıçak ağzı gibi ışıltılı kayalarla çevrili. Sonra gölün mavisi başlar. Bu, bambaşka bir mavidir...

Gülbahar, Ahmed'i Küp Gölü'nde yitirdi. O gün bugündür, Küp Gölü'nün oralardan geçenler, gölün kıyısına oturmuş, kara, ışık gibi akan uzun saçlarını sırtına sermiş, başı iki elleri arasında gözlerini som mavi suya dikmiş Gülbahar'ı görürler. Arada sırada Ahmet, gölün sularında Gülbahar’ın gözüne gözükür, Gülbahar kollarını açıp Ahmed'e yürür ve “Ahmet, Ahmet!” diye bağırır. Sesi bütün dağda yankılanır.

Göl kaynar, Ahmet silinir, Gülbahar silinir, küçük ak bir kuş gelip kanadını suyun som mavisine batırır ve sonra da bir atın kapkara gölgesi suyun üstünden gelir geçer."

Ağrı Dağı Efsanesi kitabında böyle betimler Yaşar Kemal, birbirine kavuşamayan Gülbahar ile Ahmed’in İshak Paşa Sarayı’nda geçen destansı aşklarını…

İshak Paşa Sarayı ya da İshak Paşa Külliyesi, Ağrı Dağı'nın yakınında, Doğubayazıt'ın 5 kilometre uzağında bulunan bey kalesidir. 116 odalı sarayda türbe, cami, surlar, iç ve dış avlular, divan ve harem salonları, koğuşlar bulunur. İshak Paşa Sarayı ocaklık Bayezid Sancağı'nın beyleri olan Kürt Besyan aşiretinden sancak beyi Abdi Paşa tarafından yaptırılmaya başlanmış ve haleflerinden İshak Paşa tarafından yapımı tamamlanmıştır. Çıldıroğulları'ndan İshak Paşa tarafından yapıldığı bilgisi yanlıştır. Sözkonusu İshak Paşa hiç Ağrı'da bulunmamış ve Çıldır valisi olarak Ardahan'da görev yapmıştır. İki İshak Paşa birbirine karıştırılmaktadır.[1]

Katip Çelebi bu konu hakkında şöyle der:

“Kal‘a-i Bayezid Kotur şimalinde bir kal‘a ve livadır ve serhad-ı Acemdir

iki kal‘a dahi buna tabidir biri Diyadin kal‘ası ve biri Hamur kal‘ası bu

livayı Behlül Bey ocaklık tarikiyle zabt ider bunlar dahi tevaif-i Ekraddan (Kürt)

Besyan aşiretinden gayet şeci‘ taifelerdir Kızılbaşlar bunlardan gayet havf

iderlerdi...”[2]

İshak Paşa Sarayı'nı 2018 yılında 121 bin 94 kişi ziyaret etti.

Türk mimari tarihinin en güzel eserlerinden İshak Paşa Sarayı, Ağrı’da bulunuyor. Yapımı 99 yıl süren İshak Paşa Saray’ı yerli ve yabancı turistler tarafından yoğun ilgi görüyor.